De Europese Commissie overweegt op de AI Act af te zwakken. Zo zouden schendingen van regels rond risicovolle AI, die de levens van burgers negatief kan impacteren, niet zomaar tot boetes leiden omdat Trump en de Amerikaanse Big Tech dat vervelend vinden.
De Europese Commissie overweegt om de AI Act af te zwakken onder buitenlandse druk. Dat wee de Financial Times. Onder de noemer van flexibiliteit stelt de EU nu eigen maatregelen in vraag die net bedoeld waren om burgers te beschermen van de negatieve impact van AI in de meest kritieke scenario’s.
De AI Act is al sinds augustus 2024 van kracht, maar heel wat belangrijke bepalingen moeten nog in gaan. In augustus 2026 gaan de regels rond risicovolle AI-systemen bijvoorbeeld van kracht. Dat zijn systemen waarbij het gebruik van AI serieuze risico’s kan stellen voor de gezondheid, de veiligheid of de fundamentele rechten van burgers.
Minder fundamenteel en minder transparant
In een voorstel tot aanpassing onder het mom van vereenvoudiging blijkt de Commissie die rechten dan toch niet als zo fundamenteel te zien. In die hoogste risicocategorie wil de EU een overgangsperiode van een extra jaar inbouwen waarin de regels ter bescherming van EU-burgers straffeloos geschonden kunnen worden door grote techbedrijven.
Dat is opvallend, aangezien de AI Act en de regels al langer bekend zijn. Innovatie op AI-vlak gaat zo snel dat de huidige systemen en modellen zelfs dateren van na de invoeging van de richtlijn in 2024.
lees ook
AI Act in de publieke sector: een moeilijke evenwichtsoefening
Ook transparantie hoeft in eerste instantie niet meer zo transparant te zijn. Boetes op schendingen rond die regels worden opgeschoven naar augustus 2027, als het voorstel wordt aangenomen. Dat moet voldoende tijd bieden aan providers van AI-tools, hoewel het opnieuw niet zo is dat die tools al lang bestaan en er legacy-software moet aangepast worden. Het gaat om nieuwe software waarvoor de makers niet de moeite doen om transparantie in te bouwen, omdat ze dat complex vinden en het moeite kost die hun zelf opgelegde extreem hoge innovatietempo zou kunnen vertragen.
Druk vanuit de VS
De grote Amerikaanse technologiebedrijven worden gesteund door Donald Trump in hun niets ontziende AI-innovatiesprint. Zelfopgelegde regels rond verantwoorde AI-ontwikkeling liggen al een tijdje in de vuilbak. Onbetrouwbaarheid van AI-systemen speelt ook geen rol: oplossingen zullen uitgerold worden, of ze nu naar behoren functioneren of niet.
De Europese AI Act beloofde een minimum aan tegengewicht te bieden voor die aanpak, door toch minstens verantwoordelijkheid en transparantie te eisen voor kritieke systemen. Dat is niet naar de zin van Big Tech en Trump en de Europese Commissie lijkt nu geneigd de wijn van AI Act te verdunnen met een flinke scheut water.
Ook in Europa krijgt die aanpak bijval. Grote bedrijven die met AI bezig zijn, hebben zich eveneens tegen de AI Act gekant. Zij willen mee innoveren op Amerikaans tempo en dat wordt volgens hen moeilijker gemaakt door de nieuwe regels. Ze vrezen dan ook een knauw in hun concurrentiepositie.
Het nieuwe voorstel van de Commissie moet nog goedgekeurd worden door de lidstaten. De maatregelen en aanpassingen kunnen nog veranderen voor 19 november.